Elkar
ariketa
1.- Erabakien bidez erdietsi nahi
lituzkeen helburuak hauek dira: euskalkiak ez daitezen elkarrekin
gehiago urrun eta alden, lehenik; ahal daitekeen neurrian, elkarrekin
bil daitezen, gero.
2.- Baina zer gertatu zen? Zabartuaz joan
ziren gurasoak, zerurako bidea umeei erakustean, eta Adamen umeak,
elkarren lehian bezala, hasi ziren atsegin lotsagarrien ondoren.
3.- Ingelesez ere maizegi gertatzen den
bezala, ikus daitezke gure artean, elkarrengandik urrun ez
dabiltzala, elkarrizketa, elkar-izketa, eta, agian, elkar hizketa;
hitzegin, hitz-egin eta hitz egin.
4.- Itzulitakoan, hizketan hasi eta
txangoaren inpresioak kontatu genizkion elkarri .
5.- Hala dirudi, ezin garela geure
paperetatik atera, kosta egiten zaigula gidoitik atera eta elkarren
artean zinez mintzatzen hastea.
6.- Behartua dago gurasoa zortzigarren
lekuan, ume eta mirabeei eragoztera bekaturako bide eta arriskuetan
ibiltzea, nola den arratsetan berandu etxeratzea, batez ere
emakumeak; lagun gaiztoekin biltzea, neskatxa eta mutilen batzarreak
diren etxeetara joatea, ezkontzeko hitzak emanik daudenak elkarrekin
bakarrik egotea.
7.- Aspaldi haserre egondako jendearen
arteko besarkadak ikusi genituen manifestazio erraldoian, eta
euskaraz bi hitz baizik ez dakizkien jendea haiexek erabiltzen
zituela, elkarri agurtzean.
8.- Ez daude, nabari da, Txinakoaren
antzeko harresiz elkar bereziak, bai baitira, urri edo ugari, pipa
hartzen duten apezpikuak ere.
9.- Jauna: nahi du bada umeak kutxan
gorderik edukitzea? Ez, baina bai, neskatxak eta mutilak elkarri
batzarreak etxeetan ez egitea, zeren bestela bekatu asko hemendik
etorriko diren, dela gogoz, dela hitzez, dela keinadaz.
10.- Denbora puska bat
zeramatenean elkarri ekinean eta lurrean piririka, zentinela
karlistak Martin Saldias horma baten kontra zokoratu eta herio-kolpea
ematera prestatu zen.
11.- Begira ezkontzeko
hitzak emanik edo ustean dagoen alaba horri utzi diozun bere
ezkutariarekin egoten nahi duen eran, zeuregan esaten duzula:
zaudete; bada gero ere elkarrekin bizi behar duzue. Ah guraso
zorigaiztokoa! Zure gainean izango dira zure alabaren bekatuak.
12.- Berez bezala dator
horrexegatik, ezer behartu eta bihurritu gabe, Urte-giro haiek eta
Egunkari hau elkarri berdintzea nahiz formari nahiz mamiari
dagokionez, elkarren hain guztiz beste direlarik ere.
13.- Elkarri agur esan
eta Saldias jauregirantz abiatu zen.
14.- Basoa ez zen oso
itxia, horrenbeste terreno libre ikusi eta zuhaitzek elkarri
errespetatzea eta batak besteari tokia uztea erabaki balute bezala.
15.- Ezkontzeko hitzak
emanik daudenak elkarri hitz egiten egotea Baionako apezpikuaren
mendeko elizetan apezpikuak bakarrik barkatzen duen bekatua da.
16.- Urteak joan ahala,
euskalkiak bereizten eta elkarren urruntzen ari dira, edozein
hizkuntzaren dialektoak bezala.
17.- Hantxe, halaber,
Irurtzungo edo inguruko herrietako neskatilak, elkarren artean irrika
eta beraien ardurapean utzitako umeekin jolastuz.
18.- Orduan, aspaldiko
partez, ama, ahal bezain amultsuki ene bi besoen artean hartu nuen
eta gure bi matelek elkarri ukitzen zutelarik, ene negar-anpuluek
harena busti zuten. Elkar sustengatuz joan ginen sukalderaino,
isil-isila.
19.- Ezkonduen
bizimodua gurutze txit astun eta samina da berez, eta burdinazkoak
dira honen kateak, baina urrezko bihurtuko direla dio, ezkonduek
elkarrekin, dagokien bezala, maite badute.
20- Luze gabe,
elkarrekin aurrean geunden, arrain zopa jaten biok, botila ardoa
aurrean.
21.- Beharrak eta
indarrak batera joerazten ez gaituzteino, eta txorakeria litzake
orduan euskaldun guztiak giputzon esanera egongo direla sinestea,
atzera begiratu behar dugu, euskalkiak are gehiago elkarren bazter ez
daitezen.
22.- Pentsatu nuen,
gosaldu gabe, berehala arditegira joanen nintzela... eta lanean
hasiko, baina ordu berean ama sukaldetik atera zen eta uste baino
lehenago elkarri gurutzatu genuen.
23.- Onginahi eta
amodio hau aipatzen bada ezkonduak biziko dira, zakurra eta katua,
elkarrekin loturik, biziko liratekeen bezala.
24.- Haien arteko
eztabaida oso lasaia izan zen, eta arrazoi osoa eman zion Ali Beyren
baieztapenari: «arabiarrek adeitasun handiz tratatzen dute elkarri
zeinahi egoeratan».
25- Elkarrengandik
hurbil samar daude bi misioetxe horiek; bertako misiolariek maiz joan
behar izaten dute elkar; eta hargatik, Pingliangeko prefekturaren
zokorik baztertuenean dauden bi etxe horien artean hartu-eman handia
izaten da.
26.- Hedabide beraren
soldatapekoak izanak ginen urte batzuk lehenago. Ongixko hartzen
genuen elkarri antzinako denboretan.
27.- Emakume ezkonduak
egin behar duen laugarren gauza da setaren grina hilduratzea edo
hezteko neurri egokiak hartzea; bestela laster itzaliko da ezkonduek
elkarri zor dioten onginahi eta amodioa: ez da bakerik zurekin
izango, eta nork eta nola igaroko du bere bizitza guztia zu bezalako
zirauna bere aldean daukala?
28.- Alta, begiratu
balit, ez ote nion zorroa hustuko? Baina ez zen tokia, ez eta momentu
egokia. Beraz, bata ala bestea, mutu egon ginen elkarri errespetuz
eta bereziki errespetatu nahi genuelakoz lurrez estaltzen ari
ginenaren memoria.
29.- Uste ez bezalako
aldakuntzak dakartzate berekin urteek. Loidi aspaldiko ezaguna dut.
Haurretandik ez gara elkarrengandik urruti ibili Errenterian.
30.- Irailaren
lehenengo egunetan abiatu nintzen nire barrutiaren iparraldea
ikertzeko asmotan. Ahal banezakeen, Txinako harresi handiaren
iparralderaino igarotzeko asmoa nuen, Gobiko misiolariekin elkarren
aditurik, deabruari ipar eta hegoaldetik astinaldi gogorra emateko.
No hay comentarios:
Publicar un comentario